Σάββατο 21 Αυγούστου 2021

Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας και Ιωάννης Γ' Δούκας Βατάτζης

Τα παιχνίδια εξουσίας έχουν πολύ ενδιαφέρον για τον απλό κόσμο. Δεν μπορώ να ξέρω γι΄ αυτούς που πρωταγωνιστούν σε αυτά. Ίσως είναι μέρος της καθημερινότητάς τους στο επίπεδο ισχύς που βρίσκονται. Όσο αναλύουμε τα γεγονότα, τόσο αποκαλύπτονται λεπτομέρειες που φανερώνουν την πραγματικότητα κατά την αντίληψη του καθενός, πράγμα που δε μπορεί να κατατεθεί επίσημα. Είχα κάνει μια πάυση, κι έγραψα για τον τελευταίο Βενετο-Οθωμανικό πόλεμο. Τώρα θέλω να συνεχίσω για το τι έγινε μετά από την ήττα του Θεόδωρου Κομνηνού Δούκα στη Κλοκότνιστα. Τον Θεόδωρο τον τυφλώσανε αφότου αιχμαλωτίστηκε από τον Βούλγαρο Ιβάν Ασέν τον Β’. Ο αδερφός του ο Μανουήλ κράτησε την κυριαρχία σε Μακεδονία, Θράκη και Ήπειρο, αλλά γρήγορα τα έχασε τα εδάφη μετά από επιθέσεις του Ιβάν. Η Θεσσαλονίκη έγινε υποτελής στους Βούλγαρους, και στην Ήπειρο επέστρεψε ο Μιχαήλ Β’, γιος του ιδρυτή του Δεσποτάτου της Ηπείρου Μιχαήλ Κομνηνού Δούκα του Α’. (Ο Μιχαήλ Β’ είχε αυτοεξοριστεί με την μητέρα του μετά το θάνατο του πατέρα του, όταν ανέλαβε το Δεσποτάτο ο θείος του Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας). Για τον Θεόδωρο δεν έληξε έτσι απλά το θέμα της εξουσίας. Το 1237 ελευθερώθηκε καθώς ο Ιβάν παντρεύτηκε την κόρη του Θεόδωρου, Ειρήνη Κομνηνή Δούκαινα. Ο Θεόδωρος επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη με δεξί του χέρι τον γιο του Ιωάννη καθότι τυφλός. Τώρα τη Θεσσαλονίκη τη διεκδικούσανε αυτός και ο αδερφός του Μανουήλ Κομνηνός Δούκας. Τα δυο αδέρφια είναι πλέον αντίπαλοι. Ο Θεόδωρος στηρίζεται από τον Βούλγαρο Ιβάν και ο Μανουήλ από τον Ιωάννη Γ’ Δούκα Βατάτζη Δεσπότη της Νίκαιας. Τελικά η Θεσσαλονίκη μένει στην κυριαρχία του Θεόδωρου, Στη θεσσαλία βασιλεύει ο Μανουήλ μέχρι το 1241, και η Ήπειρος έχει Δεσπότη τον Μιχαήλ Β΄ Κομνηνό Δούκα. Ο Ιωάννης Γ’ Δούκας βατάτζης, εφόσον δεν κατάφερε με τη συμμαχία του Μανουήλ να κυριαρχήσει στη Θεσσαλονίκη προχώρησε σε δεύτερο πλάνο. Κάλεσε τον Θεόδωρο Κομνηνό Δούκα στη Νίκαια για να διαπραγματευτούν. Κατά τον Θεόδωρο όλα πήγαιναν καλά έως ότου αποφάσισε να επιστρέψει. Τότε ανακάλυψε πως ήταν αιχμάλωτος. Ο Ιωάννης βατάτζης εκστράτευσε με στόλο και στρατό κατά της Θεσσαλονίκης. Η νίκη ήταν βέβαιη, γι αυτό κι ο Ιωάννης Κομνηνός Δούκας, γιος του Θεόδωρου έδωσε όρκο υποταγής το 1246. Ακολούθησαν γεγονότα στα οποία προσπάθησαν ο Θεόδωρος με τον ανηψιό του Μιχαήλ Β’ να αντιμετωπίσουν τον Βατάτζη. Τελικά μετά από μάχες και διαπραγματεύσεις ο Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας έχασε οριστικά το παιχνίδι. Έμεινε αιχμάλωτος του Βατάτζη μέχρι το τέλος της ζωής του λίγα χρόνια μετά. Ο Μιχαήλ Β΄Κομνηνός Δούκας αναγνωρίστηκε από τον Ιωάννη Γ’ Δούκα Βατάτζη ως δεσπότης της Ηπείρου. Ο Ιωάννης Γ’ Δούκας Βατάτζης ήταν πολύ ισχυρός για να ανεχθεί κάποιον διεκδικητή του θρόνου της Βασιλεύουσας.

Πολεμική σιέστα

Και συνεχίζει η πριγκίπισσα-ιστορικός την αφήγηση. Ο Νικηφόρος Βρυέννιος απέκρουσε μεν το δόρυ κι έκοψε το χέρι του εχθρού... Αλλά         ...