Δεσποτάτο της Ηπείρου: Τα ηνία παίρνει ο Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας

Έμβλημα του Οίκου των Δουκών από όπου προέρχονται οι Κομνηνοδούκες. Από το βιβλίο Ρωμέϊκα εμβήματα του Γεωργίου Σοφικίτη.

 

Ο Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας αναλαμβάνει το Δεσποτάτο της Ηπείρου μετά από τον θάνατο του ετεροθαλούς αδερφού του και ιδρυτή του Δεσποτάτου, Μιχαήλ. Ο γιος του Μιχαήλ Α’, o Μιχαήλ Β’ με τη μητέρα του, φεύγουν για την Πελοπόννησο. Γιατί άραγε; Ερωτηματικά που θα μείνουν αναπάντητα. Για τον Θεόδωρο Δούκα τώρα είναι ακόμη πιο εύκολα τα πράγματα. Ανάλαβε ένα ισχυρό και δυνατό κράτος από τον αδερφό του, ως βάση και προϋπόθεση να δείξει τις ικανότητές του και να το πάει ένα βήμα παραπέρα. (Αλλά αυτά δεν αρκούν καμιά φορά). Σίγουρα ήταν πολύ δυναμικός. Ανάκτησε ως το 1218 τη Θεσσαλία και κάποια νότια τμήματά της. Απόκτησε γρήγορα μια πολύ καλή φήμη και αυτό του έδωσε ακόμη περισσότερη δύναμη ώστε να προχωρήσει σε ένα μεγάλο και τολμηρό εγχείρημα.

Ας δούμε τα γενικά δρώμενα στην ευρύτερη περιοχή εκείνη την περίοδο. Τα οποία θα είχε πολύ ενδιαφέρον να τα δούμε κάποια στιγμή αναλυτικά.

Πεθαίνει ο Ερρίκος της Φλάνδρας, δεύτερος Λατίνος αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης, και μετά από λίγο ο Πάπας Ιννοκέντιος ο Γ’ κύριος υποκινητής της Δ’ Σταυροφορίας. Παρόμοια γεγονότα βοηθούν πάντα τις αντίπαλες πλευρές να οργανωθούν και να χτυπήσουν. Οπότε ο Θεόδωρος προχώρησε στο επόμενο σημαντικό βήμα.

Οι Βαρόνοι της Λατινικής Αυτοκρατορίας εξέλεξαν στη θέση του Ερρίκου τον Πέτρο Β’ του Κουρτεναί. Ο Πέτρος λοιπόν, ταξίδεψε από τη Γαλλία στη Ρώμη, όπου και έγινε η στέψη του και πέρασε από το Δυρράχιο που θα κατακτούσε με τον στρατό του για να το παραδώσει στην Δημοκρατία της Βενετίας όπως είχε κανονιστεί. Κάτι που είναι ομιχλώδες αν το πέτυχε ή όχι, και σε περίπτωση που το πέτυχε ήταν μάταιο για  το τι ακολούθησε. Μετά ξεκίνησε για την Κωνσταντινούπολη μέσω Εγνατίας οδού, που όμως η περιοχή της οδού ελεγχόταν από το Δεσποτάτο της Ηπείρου. Ο λαός σε εκείνες τις περιοχές στήριζε τον Θεόδωρο και αντιστεκόταν σθεναρά.

Ο Θεόδωρος λοιπόν, κύριο εμπόδιο και πρόβλημα στα πλάνα των Λατίνων, άρχισε να δείχνει καλή θέληση για διάλογο και συμβιβασμό. Ουσιαστικά τους παραπλανά, και εν μέσω διαπραγματεύσεων, αιφνιδιαστικά αιχμαλωτίζει τον Πέτρο Β’ του Κουρτεναί και άλλους ευγενείς.

Εδώ λοιπόν αρχίζουν να αναστατώνονται όλοι οι Λατίνοι κυρίαρχοι του Ελλαδικού χώρου, και να ξεκινούν μια σειρά από διαπραγματεύσεις και προσπάθειες με επίκεντρο τον Θεόδωρο Κομνηνό Δούκα. Ο οποίος παίζει όλα του τα χαρτιά με στόχο τη Θεσσαλονίκη. Στόχο του νεκρού αδερφού του που δεν πρόλαβε. Στόχο κοινό τους; Στόχο που ήθελε να καρπωθεί ο Θεόδωρος ως δικό του έπαθλο αν τον πετύχαινε τελικά; Δικές μου σκέψεις βέβαια…

Κάπου εδώ σταματάω γιατί θέλω να είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο η υπόθεση της κατάκτησης της Θεσσαλονίκης.

Κι ας μην ξεχνάμε, υπάρχει ένα Δεσποτάτο ισχυρό, αυτό της Νίκαιας. Απομεινάρι της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Πώς θα το έβλεπε αυτό ένας ηγέτης σαν τον Θεόδωρο; Φιλικά ή εχθρικά;

 

Δεσποτάτο της Ηπείρου και Μιχαήλ Α' Κομνηνός Δούκας. Ο Ηγέτης μέσα από τις στάχτες της Σταυροφορίας

Όταν κάποιος πέφτει νεκρός από εξάντληση σε μια ερημιά, τότε έρχονται τα κοράκια από πάνω του, τον κόβουν κομμάτια και μοιράζονται ανάλογα το κορμί του. Στο προηγούμενο γραπτό μου αναφέρθηκα στην 4^η Σταυροφορία το 1204. Όταν ο σκοπός αυτής της Σταυροφορίας επετεύχθη και η Πόλη έπεσε στα χέρια των Δυτικών, ήρθε η ώρα της μοιρασιάς.

Εγώ θα σταθώ σε ένα σημείο της μοιρασιάς.

Ο αρχηγός της Σταυροφορίας αυτής λοιπόν, Ο Βονιφάτιος Μομφερατικός ίδρυσε ένα Βασίλειο στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη. Το θεωρεί σημείο κλειδί ώστε να προχωρήσει στον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο και να τον κατακτήσει. Στα έμπιστά του άτομα ήταν πολλοί Έλληνες, ανάμεσά τους και ο Μιχαήλ Κομνηνός Δούκας. Αυτός
και ο υιός του Μιχαήλ β΄Κομνηνός Δούκας ήταν άντρες μεγάλων ικανοτήτων, οι οποίοι έμελλε να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της Αυτοκρατορίας σε σχέση με τα κατακτητικά σχέδια των Λατίνων. Και είναι αυτοί που έδωσαν στον Ελλαδικό χώρο την αίγλη και τη δύναμη σε κάποιο βαθμό, που είχε χάσει η Βασιλεύουσα.

Ο Μιχαήλ Α’ Κομνηνός Δούκας λοιπόν, με αφορμή ένα μήνυμα που λαμβάνει από τον συγγενή του και διοικητή του θέματος Νικοπόλεως Σεναχερείμ, αφήνει το στρατόπεδο του Βονιφάτιου και πάει να βοηθήσει ώστε να αποφευχθεί κάποια συνωμοσία.

Η Νικόπολη ήταν στην περιοχή της σημερινής Πρέβεζας.

Ο Σεναχερείμ είχε ήδη θανατωθεί, αλλά ο Μιχαήλ πρόλαβε να καταστείλει τη συνωμοσία. Αναλαμβάνει την εξουσία και δε γυρίζει ποτέ πίσω στο στρατόπεδο του Βονιφάτιου. Από εδώ και πέρα Μιχαήλ και Βονιφάτιος Μομφερατικός θα βρίσκονται απέναντι, πολεμώντας ο καθένας από την πλευρά του για τα συμφέροντά τους. Ο Μιχαήλ αρχικά παντρεύεται τη χήρα του Σεναχερείμ ώστε να εδραιωθεί.  Αυτονομεί την επαρχία και γίνεται ο πρώτος ανεξάρτητος ηγεμόνας της Ηπείρου και ιδρυτής του Δεσποτάτου της Ηπείρου.  Ταυτόχρονα διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τον Λέοντα Σγουρό, άρχοντα του Ναυπλίου. Πεθαίνοντας ο Σγουρός, η χήρα του, παραχωρεί στον Μιχαήλ τρία κάστρα, γεγονός που τον καθιστά κυρίαρχο στις περιοχές Κορίνθου, Άργους και Ναυπλίου.

Παρά τις διπλωματικές σχέσεις που διατηρούσε με τη Βενετία, επιτέθηκε σε πολλά οχυρά των Λατίνων στην Θεσσαλία, Δυρράχιο και Κέρκυρα τα οποία κατέκτησε και τοποθέτησε Έλληνες διοικητές και Ορθόδοξους επισκόπους.

Το Δεσποτάτο της Ηπείρου γίνεται ο νέος τόπος που προσφεύγουν Έλληνες από τα κατακτημένα εδάφη της Κωνσταντινούπολης, της Θεσσαλίας και της Πελοποννήσου. Ένα σημείο αίγλης και δύναμης με έναν χαρισματικό και αγαπητό ηγέτη. Η ελπίδα πως κάποιος ανατρέπει τα σχέδια επέκτασης των Λατίνων και ανακτά χαμένες περιοχές, καθιστούν τον Μιχαήλ στα μάτια του κόσμου από δημοφιλή ως Σωτήρα. Η πεποίθηση πως η Κωνσταντινούπολη θα έρθει στα χέρια των Βυζαντινών αναζωπυρώνεται.

Τελικός στόχος η Θεσσαλονίκη. 

Όμως αυτό δεν το κατάφερε καθώς δολοφονήθηκε.

Αυτό είναι το προφίλ ενός ηγέτη που άφησε το στίγμα του στις περιοχές που πολλοί καταγόμαστε, μεγαλώσαμε ή ζήσαμε. Υπάρχουν μάχες και γεγονότα που αξίζουν ξεχωριστής αναφοράς. Επίσης οι σχέσεις με το ισχυρό Δεσποτάτο της Νίκαιας, τα διπλωματικά παιχνίδια, οι συμφωνίες, οι γάμοι και τα διάφορα παιχνίδια εξουσίας. Όλα αυτά θα ακολουθήσουν σε αυτό το θαυμαστό ταξίδι στο χρόνο στα ύδατα του ίντερνετ. Καράβι αυτό το blog και καπετάνιος εγώ. 

 Καλώς ήρθατε!